Trong khi bầu khí quyển đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì sự sống trên Trái Đất, có những hành tinh lại không sở hữu lớp khí này. Vậy, hành tinh nào trong vũ trụ không có bầu khí quyển? Cùng khám phá câu trả lời trong bài viết dưới đây, cũng như tìm hiểu lý do vì sao điều này lại xảy ra và tác động của nó đối với sự sống.
1. Khí quyển là gì?
Khí quyển là lớp khí bao quanh một hành tinh hoặc một thiên thể, được giữ lại nhờ lực hấp dẫn của thiên thể đó. Thành phần của khí quyển có thể thay đổi tùy theo từng hành tinh, nhưng lớp khí ngoài cùng được gọi là khí quyển. Khí quyển không chỉ cung cấp các yếu tố cần thiết cho sự sống như oxy và nitơ, mà còn có chức năng bảo vệ hành tinh khỏi bức xạ nguy hiểm từ Mặt Trời và các thiên thể khác.
Trên Trái Đất, khí quyển chủ yếu được tạo thành từ nitơ (78,1%), oxy (20,9%), và một lượng nhỏ các khí khác như argon, carbon dioxide, và một số khí hiếm. Khí quyển của Trái Đất cũng giúp duy trì nhiệt độ ổn định và hỗ trợ quá trình trao đổi chất của tất cả các sinh vật sống.
2. Hành tinh nào không có bầu khí quyển?
Trong hệ Mặt Trời, hành tinh duy nhất được biết đến là Sao Thủy, không có bầu khí quyển rõ ràng. Dù Sao Thủy có một lớp khí rất mỏng bao quanh, nhưng lớp khí này không đủ để tạo thành một bầu khí quyển như những hành tinh khác, ví dụ như Trái Đất hay Sao Kim. Lớp khí này rất mỏng đến mức các nhà khoa học không thể gọi nó là khí quyển, thay vào đó, họ gọi nó là “tầng ngoài”.
Sao Thủy là hành tinh nằm gần Mặt Trời nhất trong hệ Mặt Trời, cách Mặt Trời khoảng 57,9 triệu km, chỉ bằng một phần ba khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời. Đây là một yếu tố quan trọng giúp giải thích lý do tại sao hành tinh này không thể giữ lại khí quyển như các hành tinh khác.
Xem thêm: Vũ trụ bao nhiêu tuổi và các bí ẩn về tuổi của vũ trụ
Xem thêm: Hành tinh quay nhanh nhất trong hệ mặt trời bạn đã biết
3. Lý do nào mà hành tinh Sao Thủy không có bầu khí quyển?
- Sao Thủy không có khí quyển vững chắc vì một số lý do quan trọng. Một trong những yếu tố chính là khoảng cách gần Mặt Trời. Với việc Sao Thủy ở gần Mặt Trời, hành tinh này phải chịu bức xạ cực kỳ mạnh từ Mặt Trời.
- Năng lượng bức xạ này quá mạnh mẽ, và nó có thể thổi bay các phân tử khí từ bề mặt hành tinh ra ngoài không gian, khiến khí quyển không thể tồn tại lâu dài. Thực tế, gió Mặt Trời có thể gây ra hiện tượng này, cuốn bay các khí khỏi bề mặt Sao Thủy.
- Thêm vào đó, kích thước nhỏ của Sao Thủy là một lý do nữa khiến hành tinh này không thể duy trì khí quyển. Sao Thủy chỉ có khối lượng bằng 0,055 lần khối lượng của Trái Đất, khiến lực hấp dẫn của nó không đủ mạnh để giữ lại các phân tử khí. Điều này làm cho các nguyên tử khí dễ dàng bị đẩy ra khỏi bề mặt hành tinh vào không gian.
- Các nhà khoa học cũng đã tính toán rằng, ngay cả khi Sao Thủy có một lớp khí quyển ban đầu, nó vẫn sẽ bị Mặt Trời cuốn bay dần dần qua hàng triệu năm do không đủ lực hấp dẫn và không có cơ chế nào có thể ngăn chặn sự thoát khí này.
4. Liệu sự sống có thể tồn tại trên Sao Thủy?
- Với những điều kiện khắc nghiệt như không có khí quyển, nhiệt độ thay đổi mạnh mẽ và bức xạ Mặt Trời mạnh mẽ, khả năng tồn tại sự sống trên Sao Thủy là rất thấp. Thực tế, Sao Thủy có nhiệt độ rất cực đoan, dao động từ 430°C vào ban ngày đến -180°C vào ban đêm. Sự chênh lệch nhiệt độ này rất khắc nghiệt, không có bất kỳ môi trường nào có thể duy trì sự sống như trên Trái Đất.
- Bên cạnh đó, Sao Thủy gần như không có nước lỏng, một yếu tố thiết yếu cho sự sống như chúng ta biết. Dù là hành tinh gần Trái Đất về khoảng cách, việc tiếp cận Sao Thủy là rất khó khăn vì vị trí của nó gần Mặt Trời, nơi có bức xạ mạnh và môi trường rất khắc nghiệt. Cho đến nay, chỉ có hai tàu vũ trụ, Mariner 10 và Messenger, đã từng ghé thăm Sao Thủy, cung cấp một số dữ liệu về hành tinh này.
- Với sự thiếu hụt của bầu khí quyển, nhiệt độ khắc nghiệt và thiếu nước, không có lý do khoa học nào cho thấy sự sống như chúng ta hiểu được có thể tồn tại trên Sao Thủy.
Vũ trụ bao la luôn là một thế giới kỳ diệu, và dù có nhiều hành tinh không giống Trái Đất, mỗi hành tinh đều có những đặc điểm độc đáo giúp chúng ta làm sáng tỏ những câu hỏi chưa có lời giải về nguồn gốc sự sống và tương lai của vũ trụ
